Een warmtepomp voor flatgebouw 'Park Avenue'

Op een invalsweg naar Sint-Niklaas staat een nieuw flatgebouw met een kantoor en zes appartementen. Onder meer door het gebruik van een geothermische warmtepomp benadert het project vandaag al de BEN-norm, hoewel die pas in 2021 verplicht wordt. “Als de techniek bestaat moet je niet wachten om energiezuinig te bouwen”, zegt eigenaar en bouwpromotor Stefaan Maes. Al 15 jaar werkt hij met dezelfde groep professionals. Ook installateur Tom Laureys uit Temse is een vaste partner.

‘Park Avenue’, zo heet de nieuwe residentie in de Parklaan in Sint-Niklaas. Het gebouw is maar enkele passen verwijderd van de Grote Markt. En voor de deur ligt een kasteel met daarrond een vijver en veel groen. Heel symbolisch. Want aandacht voor het milieu was zeer belangrijk toen het project in 2015 op de tekentafel lag. Tom: “Veel bouwpromotoren kiezen nog altijd voor een installatie op aardgas. Hier is onmiddellijk beslist om het kantoor en de zes appartementen uit te rusten met een warmtepomp in combinatie met vloerverwarming.”

Groene warmte

Omdat het project heel ambitieus is, doet Tom een beroep op Vaillant, waar de studiedienst hem op basis van het EPB-verslag en de vooropgestelde comforteisen de flexoCOMPACT exclusive VWF 58/4 voorstelt. Regionaal vertegenwoordiger Francis Moonens: “Die warmtepomp heeft een ingebouwde warmwaterboiler in inox van 175 liter. Het is een compact toestel met een geruisloze werking. Ideaal voor gebruik in appartementen. Nog een voordeel is dat je die warmtepompen kan toepassen met verschillende warmtebronnen uit de omgeving: lucht, bodem of water.”

Voor ‘Park Avenue’ valt de keuze meteen op geothermie. “We gaan met zeven boringen achteraan het terrein iets meer dan 100 meter in de grond”, zegt Tom. “Op zulke dieptes heerst er zomer en winter een constante temperatuur, waardoor je warmtepomp een stabiele werking heeft. Die boringen vergen een hogere startinvestering. Maar je krijgt ook een hoger rendement.” Interessant is bovendien dat de warmtepompen werken met elektriciteit die wordt opgewekt door de fotovoltaïsche zonnepanelen op het dak. Een extra milieuvoordeel!

Commerciële troeven

Stefaan heeft in het gebouw ook zijn immokantoor ondergebracht. Aan de voorkant is er op de parking een laadpaal voor elektrische wagens. Duurzaamheid staat voorop in zijn bedrijf. Dat maakt gesprekken over energiezuinige technieken een stuk eenvoudiger. Anderzijds blijft de realiteit dat veel bouwpromotoren een verwarming op aardgas kiezen, omdat ze daarmee de prijs van hun projecten lager houden. Niet zo bij Stefaan.

“Nieuwe technologie is voor mij een verkoopargument. Die boringen en warmtepompen duwen effectief de prijs omhoog. Maar onze kopers hadden via distributiebedrijf Eandis recht op een premie van 1.700 euro. En ze genieten 5 jaar lang een korting op hun onroerende voorheffing. Allemaal omdat dit een energiezuinig gebouw is. Van de meerprijs van zowat 6.000 tot 7.000 euro per appartement is dus snel gerecupereerd. En dan is er nog het extra comfort.”

Passieve koeling

Onder het appartementsgebouw is er een garage, waar een graffiti-artiest de metro van New York heeft nageschilderd. Het mag al eens iets anders zijn dan een grijze muur. Minder kleurrijk maar even interessant zijn de buizen achterin, die de warmtepompen verbinden met de boringen buiten. “Langs hier halen we de warmte binnen”, zegt Tom. “Maar je kan een geothermische warmtepomp ook gebruiken voor passieve koeling op basis van grondwater. Dat water heeft temperaturen van gemiddeld 12°C.”

Het voordeel van een passieve koeling is dat de compressor is uitgeschakeld, waardoor het een energievriendelijke manier van koelen is. Om het systeem toe te passen met warmtepompen uit de reeksen flexoCOMPACT exclusive en flexoTHERM exclusive heeft Vaillant de module VZW NC ontwikkeld. Die wordt als accessoire op de rug van de warmtepomp gemonteerd. Stefaan: “Ons systeem heeft zijn nut al bewezen. In het voorjaar hebben we temperaturen tot 35°C geregistreerd. Toch was het relatief koel binnen. En vooral: het was een koelte die aangenaam aanvoelt.”

Francis: “Al onze warmtepompen kunnen gekoeld water tot 7°C aanmaken om een ruimte snel af te koelen. We noemen dat een actieve koeling. Maar onze bodem/water-warmtepompen zijn ook in staat om passief te koelen, een duurzame methode waarbij je de temperatuur met 4°C kan doen afnemen. Het voordeel van beide manieren van koelen is dat je de warmte gaat stockeren in de grond en bij de start van het stookseizoen een hogere grondtemperatuur hebt en dus een beter rendement van je warmtepomp.”

Warmtepomp steeds belangrijker

Een project als ‘Park Avenue’ bewijst dat almaar meer professionals overtuigd raken van het gebruik van energiezuinige technieken. Al dan niet onder invloed van steeds strengere regels. Francis: “Een grote verandering op dat vlak is het S-peil, dat wijst op de gebouwenschil. In 2018 treedt daarvoor het eisenpakket in werking. Om een goede score te krijgen, moet onder andere de luchtdichtheid worden aangepakt. Ook de beschaduwing en de positie van de ramen zullen meetellen.”

Meer dan ooit vereist energiezuinig bouwen een samenspel van bouwkundige maatregelen en innovatieve technieken. “Ik ben opgegroeid met aardgas”, zegt Tom. “Maar vandaag is het een stuk complexer. Elke professional weet hoe moeilijk het soms is om een laag E-peil te halen. Je kan geen circulatieleidingen meer gebruiken, isolatie is maar zinvol tot op zekere diktes... Straks, in 2021, vraagt de BEN-norm minimaal E30. En zonder warmtepomp wordt dat zeer moeilijk.”

Als bouwpromotor is Stefaan ervan overtuigd dat energiezuinig bouwen nieuwe kansen biedt voor installateurs. “Alleen echte vakmannen zullen overleven omdat zij de juiste kennis en ondersteuning hebben om met innovatieve technieken om te gaan. En bij nieuwbouw werken zij sowieso met zulke technieken. Er gaan stemmen op om meer in te zetten op renovatie. Maar optimaal isoleren en verwarmen op een kostenefficiënte manier is alleen mogelijk in nieuwe gebouwen.”